Dagelijks leven

Mag je duiken als je lithium gebruikt?

Een bipolaire stoornis is een reden je af te wijzen bij een duikkeuring. Door de hoge druk onder water, het gasmengsel dat gebruikt wordt en de diepte ben je kwetsbaar voor concentratieproblemen. Men is bang voor inschattingsproblemen die onder water fataal kunnen zijn en beschouwt een manisch-depressieve patiënt gevoeliger dan gemiddeld voor concentratieproblemen. Dit heeft niet zozeer te maken met het gebruik van lithium, maar vooral met de aandoening. Tijdens het duiken kan wel uitdroging ontstaan waardoor de lithiumspiegel te hoog zou kunnen worden. Ten slotte zouden hartritmestoornissen kunnen ontstaan als je duikt met lithium. Al met al zijn de eisen voor een duikbrevet erg streng en komt iemand die lithium gebruikt waarschijnlijk niet door de medische keuring, hoe klein het risico ook zou zijn.

Een van mijn passies is trailrunning, liefst in de bergen. Waar moet ik rekening mee houden als lithiumgebruiker?

Af en toe flink sporten is doorgaans geen probleem bij lithium. Drink het vocht dat je hebt verloren meteen na het sporten weer bij. Door transpiratie verlies je veel zout. De nieren reageren daarop door lithium vast te houden en zo kan weleens een hoge lithiumspiegel ontstaan. Daarom is het ook van belang dat je wat zout tot je neemt, bijvoorbeeld in de vorm van een kopje bouillon. Als je heel extreem tekeer zou gaan en je maakt je erg veel zorgen, is het niet zo’n bezwaar om de avond voor de sportprestatie een halve dosis lithium in te nemen.

Bij intensieve bergsport op grote hoogte zou jenpreventief gebruik van Diamox kunnen overwegen. Dat middel vergroot de excretienvan lithium door de nieren. Het verlaagt de lithiumspiegel dus.

Wat valt er te zeggen over de combinatie lithium en alcohol?

Een geringe hoeveelheid alcohol is doorgaans niet zo’n probleem. Het voornaamste risico van te veel alcohol is dat het de vochthuishouding verandert. Door alcohol raak je relatief uitgedroogd. Dat kan ertoe leiden dat de lithiumspiegel te hoog wordt en een te hoge lithiumspiegel kan gevaarlijk zijn.

Door regelmatig veel alcohol te drinken kan je lithiumspiegel minder constant zijn en soms te hoog of te laag uitkomen. Dat kan tot complicaties leiden en ervoor zorgen dat je stemming niet stabiel blijft. Al met al kun je dus het beste hooguit met mate alcohol drinken als je lithium gebruikt.

Ik ga op wereldreis. Bestaat er een lijst met laboratoria waarop ik kan zien waar ik mijn bloedspiegel kan laten meten?

Lithium is geen ingewikkelde bepaling. Daarvoor kun je terecht bij ieder min of meer standaard ziekenhuislaboratorium.

Hoeveel kwaad kan het als ik een paar keer per jaar doorzak met vrienden?

Als je al een gevoeligheid hebt om manisch of depressief te worden, kan het gebruik van alcohol en drugs tot meer problemen leiden. Van overmatig alcoholgebruik kun je relatief uitgedroogd raken, waardoor de lithiumspiegel kan stijgen. Daar zou je rekening mee kunnen houden. Regelmatig veel alcohol drinken is eigenlijk nooit verstandig en dus ook niet in combinatie met lithium.

Ik ga op reis en passeer verschillende tijdzones. Hoe doe ik dat met het innemen van lithium?

Mensen met een bipolaire stoornis zijn kwetsbaar voor plotse tijdsverschillen en kunnen bijvoorbeeld manische symptomen krijgen na een nacht zonder slaap. Dit staat los van het gebruik van lithium. Het is goed dat je enkele dagen voor vertrek je slaap-waakritme begint op te schuiven richting het land waar je naartoe gaat. Het tijdstip van lithiuminname verhuis je mee. Eenmaal op de plaats van bestemming duurt het een paar dagen voor je aan het nieuwe ritme gewend bent. Plan die dagen niet te vol.

De laatste dagen van je verblijf kun je beginnen jenslaap-waakritme geleidelijk te verschuiven naar Nederlandse tijd. Het tijdstip van inname van lithium verhuis je in hetzelfde tempo mee.nDit is echter niet heel belangrijk. Als je in elk geval maar één keer per dagnde lithium inneemt, het tijdstip waarop je dat doet is van minder belang.

Ik ga wandelen in Nepal. We komen op een hoogte van 5000 meter. Hoe zit het met gebruik van hoogteziektepillen in combinatie met lithium?

Acetazolamide (‘hoogteziektepil’) zorgt ervoor dat de nieren iets meer natrium uitscheiden en waarschijnlijk meer lithium. Dat kan betekenen dat de lithiumspiegel daalt. Verblijf op grote hoogte kan de klaring van lithium iets verminderen, waardoor de spiegel weer wat stijgt. Het ene effect heft het andere dus min of meer op. Als je het medicijn maar een paar dagen gebruikt en de lithiumspiegel daardoor in die tijd lager is dan normaal, is dat geen reden de dosis aan te passen. Blijf wel alert op intoxicatieverschijnselen door het verblijf op grote hoogte. Uit voorzorg kun je de lithiumdosis iets aanpassen als dat voor de stemmingsstoornis mogelijk is.